İSTANBUL – Maraş’taki Afşin Elbistan A Termik Santralı’na ilave iki ünite açılması için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı İnceleme Değerlendirme Komisyonu’nda 2 Nisan’da görüşülecek. Afşin bölgesinde hali hazırda 4 ünite faaliyette. Hava kirliliğine bağlı akciğer kanseri başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarıyla tartışmalı olan termik santrale Maraşlılar tepkili.
EN AZ 17 BİN 500 ERKEN ÖLÜM
Yaklaşık 40 yıldır kömürlü termik santralından yakınan Maraşlılar, Afşin-Elbistan bölgesindeki termik santrallere yeni ünitelerin eklenmemesini talep ediyor. Çelikler Holding Afşin Elbistan Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.’ye ait Afşin A kömürlü termik santraline 688 MW kapasiteye sahip 2 ünite daha eklenmesi planlanıyor. Bölgede termik santrallerin etkisine ilişkin yapılan araştırmalarda faaliyete geçildiği günden 2020 yılına kadar en az 17 bin 500 kişinin ölümüne neden olunduğu tahmin ediliyor. Uzmanlar bölgedeki kirliliğin izlenmediğini belirterek ‘tehlikenin’ daha fazla olabileceğine dikkat çekiyor. Ayrıca bölgede Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na ait hava kalitesi ölçüm istasyonu bulunmuyor. Ancak kirlilik bölgede, gözle seçilebilecek safhaya ulaştı. Santral bacalarından çıkan cüruf (kül) bölgede meyve bahçelerinde ve evlerin dış cephelerinde çevre ve halk sağlığını riske atıyor.
KANSERE NEDEN OLAN PARTİKÜLLER SINIR DEĞERİN ÜSTÜNDE
Öte yandan Elbistan’daki istasyonda ölçülen kirlilik ise oldukça yüksek derecede. Çevre Bakanlığı’nın resmi verilerine göre ince partikül madde (PM2.5) değerlerinin yıllık ortalaması Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği sınır değerlerin 5 katı kadar (metreküpte 24,64 mikrogram). Kaba partikül madde (PM10) ise yine Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği sınır değerin 3,6 katı. (metreküpte 54 mikrogram). Partikül madde insanda kanser yapan birinci grup etmenler arasında sınıflandırılıyor.
KANSER VAKALARINDAKİ ARTIŞ BAKANLIK VERİLERİNDE
Afşin A Santrali’ne eklenecek iki yeni ünitenin bölgede en az bin 900 erken ölüme neden olacağı tahmin ediliyor. Santralin salacağı partikül madde kirliliğinin ise Karadeniz Bölgesi’ne kadar yayılacağı uyarıları yapılıyor. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Elbistan Sağlık Grup Başkanlığı’nın kayıtları, Afşin A Santrali’nin açılışını takiben bölgedeki kanser vakalarının sekiz kat arttığını ortaya koyuyor.
‘NE KUŞLAR GELİYOR NE AĞAÇLAR MEYVE VERİYOR’
Bölgede yaşayanlar Afşin A santraline ek iki tane daha ünite yapılması için hazırlanan ÇED raporu ile ilgili Nisan 2022’deki Halkın Katılım Toplantısına katılarak bu ek ünitelerin yapılmasıyla ilgili sorunları ve buna karşı olduğunu iletmişti. Afşin – Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’ndan Mehmet Dalkanat şöyle konuştu:
‘‘Elbistan’da kanser olmayan ev yok. Üstelik ne göçmen kuşlar geliyor buraya ne 5 bin yıllık asmalar üzüm veriyor. Şimdi depremle birlikte insanımız da göç etmek zorunda kaldı. Deprem sonrası iki termik santral durunca biz on yıllardır ilk defa temiz bir havada baharın kokusunu alabilmiştik. Elbistan Ovası, Türkiye’nin dördüncü büyük ovası ve birinci sınıf tarım arazilerinden oluşuyor. Biz kömüre mahkum değiliz, afete dirençli kurulacak yeni kentimizde kömüre mahkum olmadan insanca yaşamak istiyoruz.’’
